Υποκαπνισμός είναι η διαδικασία κατά την οποία εισάγεται σε αεροστεγώς σφραγισμένο χώρο τοξική χημική ένωση (βιοκτόνο καπνογόνου δράσης), έτσι ώστε να εκτονώνεται άμεσα σε κατάσταση ατμών ή στην αέρια κατάσταση, σε επαρκή συγκέντρωση, εξαρτώμενη από τη θερμοκρασία και την υγρασία, για χρόνο ικανό ώστε να καταστεί θανατηφόρος για το συγκεκριμένο επιβλαβή οργανισμό στόχο (έντομα, τρωκτικά κ.α.).
Πρόκειται για ιδιαίτερα εξειδικευμένη μέθοδο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση επιβλαβών οργανισμών και αφορά μοναδικά και σε μεγάλο βαθμό αναντικατάστατα βιοκτόνα καπνογόνου δράσης, τα οποία εκτός των άλλων, εφαρμόζονται και όπου καμία άλλη μέθοδος καταπολέμησης δεν είναι εφικτή.
Λόγω των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει ο χειρισμός και της υψηλής τοξικότητας των καπνογόνων, επιβάλλεται και είναι απαραίτητη η λήψη αυξημένων μέτρων ασφαλείας. Επομένως, μόνο επαγγελματίες με πολλά χρόνια πρακτικής στο αντικείμενο και με τις σχετιζόμενες πιστοποιήσεις είναι πραγματικά ικανοί να παρέχουν επαρκώς και ασφαλώς την υπηρεσία αυτή.
Πως λειτουργεί;
Τα καπνογόνα διεισδύουν στους επιβλαβείς οργανισμούς (αρθρόποδα, τρωκτικά) μέσω της αναπνευστικής οδού.
Στα έντομα (και τα λοιπά αρθρόποδα) η αναπνοή διενεργείται μέσω από μικροσκοπικές τρύπες που λέγονται αναπνευστικά τρήματα και εντοπίζονται στα πλάγια κατά μήκος του σώματός τους. Ένα καπνογόνο εισερχόμενο στο σώμα ενός εντόμου επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα διεγείροντάς το, ακολουθεί παράλυση και τελικά επέρχεται η θανάτωση. Σε υψηλές θερμοκρασίες, τα έντομα είναι πιο δραστήρια η αναπνοή τους πιο έντονη και ο μεταβολισμός τους αυξάνεται, με αποτέλεσμα να είναι πιο επιδεκτικά στα καπνογόνα, τα οποία μπορούν να διεισδύσουν σε όλα τα στάδια ανάπτυξης των εντόμων. Επισημαίνεται ότι το νυμφικό στάδιο και ιδιαίτερα το στάδιο του αυγού χρειάζονται υψηλότερη συγκέντρωση ή αυξημένο χρόνο έκθεσης.
Ιδιαιτερότητες του Υποκαπνισμού
Οι εφαρμογές υποκαπνισμού παρουσιάζουν τα παρακάτω σημαντικά πλεονεκτήματα:
Άμεση εξολόθρευση όλων των επιβλαβών οργανισμών σε όποιο στάδιο της ανάπτυξής τους κι αν βρίσκονται.
Κάλυψη όλων των σημείων του σφραγισμένου χώρου ακόμα και των δυσπρόσιτων αλλά και απρόσιτων όπου μόνο ένα αέριο μπορεί να διεισδύσει.
Στον υποκαπνισμό, από τη στιγμή που θα αποσφραγιστεί και αεριστεί ο χώρος, δεν υπάρχει υπολειμματική δράση. Αυτό δύναται να θεωρηθεί ως πλεονέκτημα π.χ. εφαρμογή σε τρόφιμα, αλλά και ως μειονέκτημα π.χ. σε χώρους όπου χρειαζόμαστε υπολειμματική δράση λόγω αυξημένης πιθανότητας επανάληψης της προσβολής.
Οι εφαρμογές υποκαπνισμού παρουσιάζουν τα παρακάτω σημαντικά μειονεκτήματα:
Καταστροφές και αλλοιώσεις κάποιων υλικών ή/και τροφίμων οι οποίες προκαλούνται από τα καπνογόνα και εξαρτώνται από την εξειδικευμένη ευπάθεια των συγκεκριμένων υλικών και τροφίμων σε αυτά.
Αυξημένο κόστος των εφαρμογών.
Οι νεκροί επιβλαβείς οργανισμοί παραμένουν στα καταφύγιά τους με ενδεχόμενη αυξημένη δυσκολία απομάκρυνσής τους. Ιδιαίτερα όσον αφορά τα τρωκτικά, λόγω αποσύνθεσης, προκύπτει υγειονομικό πρόβλημα και τελικά αναδύεται και έντονη δυσοσμία.
Αυξημένες τεχνικές δυσκολίες της εφαρμογής που σε ορισμένες περιπτώσεις την καθιστούν αδύνατη.
Σημαντικοί περιορισμοί στις εφαρμογές που προκύπτουν από το νομοθετικό πλαίσιο.
Σημειώνεται ότι συχνά μπορεί να παραστεί η ανάγκη για εφαρμογή υποκαπνισμού σε συνδυασμό με κάποια από τις άλλες μεθόδους καταπολέμησης των επιβλαβών οργανισμών.
Τύποι καπνογόνων:
Τα βασικότερα καπνογόνα αέρια στην παγκόσμια αγορά συμπεριλαμβάνουν:
Βρωμιούχο μεθύλιο (CH3Br)
Φωσφίνη (PH3)
Θειονυλοφθορίδιο (SO2F2)
Οι παραπάνω δραστικές ουσίες έχουν διαφορετικές ιδιότητες, συνεπώς και διαφορετικά μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα.
Για την επιλογή του κατάλληλου καπνογόνου λαμβάνεται υπόψιν, ο επιβλαβής οργανισμός στόχος και κυρίως το περιβάλλον της εφαρμογής με τις ιδιαιτερότητές τους. Κριτήριο αυτής της επιλογής είναι η αποτελεσματικότητα, με την προϋπόθεση ότι δεν προκαλούνται βλάβες στο χώρο εφαρμογής. Το εύρος των καπνογόνων από τα οποία γίνεται επιλογή συχνά περιορίζεται από τη νομοθεσία που διέπει τη χρήση τους ανάλογα με τη χώρα.
Σε ποιούς τομείς εφαρμόζεται ο υποκαπνισμός;
O υποκαπνισμός μπορεί να εφαρμοστεί, υπό τις προϋποθέσεις ασφαλείας που ορίζονται από το νομοθετικό πλαίσιο της εκάστοτε χώρας, σε όλους τους τομείς όπως: στη ναυτιλία, στην αεροπλοΐα, στην υγεία, σε επιχειρήσεις φιλοξενίας - εστίασης & τροφίμων, στην βιομηχανία και αποθήκευση, σε σιλό, σε εμπορευματοκιβώτια, σε προϊόντα διατροφής, σε εμπορικά καταστήματα, σε γραφεία, σε κατοικίες, σε έργα τέχνης κ.λπ.
Διαδικασία υποκαπνισμού:
Ακολουθούν τα οκτώ βασικά στάδια του υποκαπνισμού:
1. Σχεδιασμός
2. Επιθεώρηση και μετρήσεις στο χώρο εφαρμογής
3. Σφράγιση - στεγανοποίηση του χώρου που θα γίνει η εφαρμογή.
4. Εφαρμογή του υποκαπνισμού.
5. Παρακολούθηση (μετρήσεις: θερμοκρασίας, υγρασίας και συγκέντρωσης του αερίου).
6. Αποσφράγιση και Αερισμός.
7. Έλεγχος του ατμοσφαιρικού αέρα στο χώρο που προηγήθηκε η εφαρμογή.
8. Καθαρισμός - Απομάκρυνση των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την εφαρμογή.
Τα βιοκτόνα που χρησιμοποιεί η Defon είναι πάντα εγκεκριμένα από τις σχετικές κρατικές υπηρεσίες, σε όποια χώρα κι αν εφαρμόζονται, σε συμμόρφωση με την εκάστοτε νομοθεσία.
