Τρωκτικά (ποντίκια, αρουραίοι κ.α.)
Πρόκειται για μια Τάξη μικρόσωμων ζώων που ανήκουν στην Κλάση των Θηλαστικών. Χαρακτηρίζονται από τους τέσσερις ισχυρούς και χωρίς ρίζες κοπτήρες που φέρουν ανά ζεύγη στην άνω και κάτω γνάθο, το μέγεθος των οποίων ελέγχουν με διαρκές ροκάνισμα, και από την απουσία κυνοδόντων. Γνωστά τρωκτικά περιλαμβάνουν τους αρουραίους, τους ποντικούς, τους σκίουρους, τα ινδικά χοιρίδια, τους σκαντζόχοιρους κ.α.
Τα τρωκτικά είναι η πολυπληθέστερη ομάδα θηλαστικών στον πλανήτη με περίπου 2.000 είδη. Η ικανότητά τους να επιβιώνουν σχεδόν σε κάθε συνθήκη και η ιδιαίτερη προσαρμοστικότητά τους τα οδήγησε να ζουν και εκτός του φυσικού τους οικοσυστήματος, σε ανθρωπογενή περιβάλλοντα (αγροτικά και αστικά). Μόνο λίγα από αυτά είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ποντίκια, οι αρουραίοι και οι τυφλοπόντικες, ενώ σε ορισμένες χώρες οι σκίουροι αποτελούν επίσης ιδιαίτερο πρόβλημα που χρήζει αντιμετώπισης.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία
Τα τρωκτικά είναι υπεύθυνα για τη μετάδοση μικροβίων που προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο από τις οποίες αρκετές είναι σοβαρές και δυνητικά θανατηφόρες.
Αυτή γίνεται με άμεσους και έμμεσους τρόπους που περιλαμβάνουν:
- Δάγκωμα από τρωκτικό σε άνθρωπο.
- Επαφή του ανθρώπου με σώμα, αποχωρήματα (περιττώματα, ούρα), σωματικά υγρά τρωκτικών αλλά και μολυσμένων μέσω αυτών υδάτων, τροφίμων και επιφανειών.
- Μετάδοση παρασίτων που με τη σειρά τους μεταδίδουν μικρόβια, προκαλούν ασθένειες, αλλεργίες κ.λπ. όπως: ψείρες, ψύλλοι, κρότωνες (τσιμπούρια) και άλλα ακάρεα, κοριοί κ.α.
Με τους παραπάνω τρόπους ό άνθρωπος μπορεί να νοσήσει από: λεπτοσπείρωση (σύνδρομο Weil), σαλμονέλωση, βουβωνική πανώλη, τύφο, νόσο του Lyme, ρικέτσιες, μπαμπεσιώσεις, σχιστοσωμίαση, τουλεραιμία, εγκεφαλίτιδες, ιώσεις κ.α. Οι προαναφερθείσες ασθένειες είναι ένα μικρό παράδειγμα μιας πολύ πιο εκτεταμένης λίστας. Τα τρωκτικά επίσης ευθύνονται και για τη μετάδοση ασθενειών σε οικόσιτα ζώα, για παράδειγμα αναφέρεται ο αφθώδης πυρετός.
Υποβάθμιση ή καταστροφή τροφίμων
Τα τρωκτικά μπορούν να ζημιώσουν τρόφιμα και ζωοτροφές σε όλα τα στάδια παραγωγής, επεξεργασίας, παρασκευής, αποθήκευσης, διανομής και εμπορίας.
Η προσβολή των τροφίμων από τα τρωκτικά γίνεται:
- Μέσω της κατανάλωσης, για τη διατροφή τους.
- Μέσω του ροκανίσματος, όπου μηχανική καταστροφή γίνεται στο προϊόν ή στη συσκευασία του κατά την προσπάθειά τους να ακονίσουν τα δόντια τους χωρίς απαραίτητα να τρέφονται ταυτόχρονα.
- Μέσω μόλυνσης, όπου έχουν έρθει σε επαφή και όπου υπάρχει το οποιοδήποτε ίχνος της παρουσίας τους, όπως: τρίχες, περιττώματα, ούρα αλλά και οποιοδήποτε οργανικό υπόλειμμα.
Η αδυναμία προσδιορισμού της ακριβούς θέσης και διαδρομής των τρωκτικών σε ένα χώρο που υπάρχουν εκτεθειμένα τρόφιμα μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει στην απόρριψη του συνόλου τους, άσχετα αν αυτά έχουν πραγματικά μολυνθεί.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τα τρόφιμα καθίστανται ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση λόγω των κινδύνων που ελλοχεύουν για την δημόσια υγεία.
Η οικονομική ζημιά που αφορά στην κατανάλωση τροφίμων από τα τρωκτικά είναι σημαντική. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ένα μικρό ποντίκι (Mus musculus) έχει τη δυνατότητα να καταναλώσει έως 3g τροφής ανά ημέρα. Έτσι αν σε μια αποθήκη τροφίμων δραστηριοποιούνται 500 τέτοια τρωκτικά για ένα έτος (κάτι που δεν είναι και τόσο σπάνιο), η ζημιά λόγω διατροφής ξεπερνά το μισό τόνο. Αν σε αυτή συμπεριληφθούν και όλοι οι υπόλοιποι λόγοι, που προαναφέρθηκαν, με τους οποίους τα τρόφιμα καθίστανται ακατάλληλα, το μέγεθος της ζημιάς μπορεί να πολλαπλασιαστεί.
Επίσης, τα τρωκτικά είναι ιδιαίτερα επιβλαβή στις καλλιέργειες. Υπονομεύουν την πρωτογενή παραγωγή αφού είναι ικανά να ζημιώσουν όλα τα μέρη των φυτών (όπως ρίζες, καρπούς, φλοιό δένδρων κ.α.).
Ζημίες σε εγκαταστάσεις και σε περιουσίες
Τα τρωκτικά ροκανίζουν διαρκώς και οτιδήποτε (όπως αναφέρθηκε και στην προηγούμενη παράγραφο) χωρίς απαραίτητα να τρέφονται.
Με τον τρόπο αυτό μπορεί, για παράδειγμα, να προκαλέσουν:
- Ζημιές σε καλώδια με αποτέλεσμα βλάβες σε μηχανολογικό εξοπλισμό, οχήματα, ηλεκτρονικά, ηλεκτρικούς πίνακες κ.α. που έχουν ως συνέπεια από διακοπή της λειτουργίας μέχρι και την πρόκληση πυρκαγιών.
- Ζημιά σε παροχές νερού, φυσικού αερίου κ.α. αφού είναι γνωστό ότι ροκανίζουν από πλαστικούς σωλήνες μέχρι και σωληνώσεις μόλυβδου.
- Ζημιά σε έπιπλα, υφάσματα κ.α.
- Ζημιά σε δομικά υλικά όπως μονώσεις, γυψοσανίδες κ.α.
Σε μεγάλους πληθυσμούς τρωκτικών έχει παρατηρηθεί μέχρι και υπονόμευση κτιρίων λόγω της εκσκαφής των φωλιών τους κάτω από τα θεμέλια.
Κίνδυνος δυσφήμισης
Η προσβολή από τρωκτικά μπορεί να προκαλέσει τη δυσφήμιση σε οποιαδήποτε επιχείρηση.
Ενδείξεις της ύπαρξης ή της δραστηριότητας τρωκτικών δύναται να επιφέρουν προβλήματα με τους πελάτες ή/και την απώλεια αυτών που στη συνέχεια είναι πολύ πιθανό να επικοινωνήσουν την πληροφορία και να προκαλέσουν περαιτέρω μείωση του πελατολογίου.
Η παρουσία τρωκτικών πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα, όχι μόνο στη σχέση με τους πελάτες αλλά και με τους εργαζόμενους.
Νομοθεσία
Η σχετική με τα τρωκτικά και τη δημόσια υγεία νομοθεσία που διέπει τον υγειονομικό έλεγχο πρέπει να τηρείται πάντα. Σε περιπτώσεις παραβάσεων προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων. Σε ακραίες περιπτώσεις επιβάλλεται αναστολή της άδειας λειτουργίας και οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων μπορεί να διωχθούν ποινικά.
Αντιμετώπιση
Στον τρόπο που η Defon αντιμετωπίζει τα τρωκτικά, σύμφωνα με το σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Επιβλαβών Οργανισμών (IPM) της εταιρείας ο οποίος αφορά στην πρόληψη της εγκατάστασης τους ή/και την καταπολέμησή τους, κυριαρχούν οι φυσικές (μηχανικές) και οι χημικές μέθοδοι μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο τμήμα Η φιλική προς το περιβάλλον μεθοδολογία (IPM) της DEFON.
Η μετάδοση παθογόνων μικροβίων από τα τρωκτικά συχνά εγείρει την ανάγκη, μετά την μυοκτονία να γίνεται και εφαρμογή απολύμανσης. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αναφέρονται στο εξειδικευμένο τμήμα της Απολύμανσης
Γνωρίζατε ότι...?
Σε ιδανικές συνθήκες, ένα ζευγάρι ποντίκια του Γένους Rattus χρειάζονται 18 μήνες για να αποκτήσουν πάνω από ένα εκατομμύριο απογόνους.
