Πτηνά (περιστέρια, γλάροι κ.α.)
Πρόκειται για ομοιόθερμα σπονδυλωτά ζώα που γεννούν αυγά και διακρίνονται από την παρουσία ράμφους και πτερώματος, τα οποία στη θέση των άνω άκρων φέρουν πτέρυγες που στη συντριπτική πλειονότητά τους, τους παρέχουν τη δυνατότητα πτήσης.
Ορισμένα είδη πτηνών έχουν προσαρμοστεί και ζουν κοντά στους ανθρώπους εκμεταλλευόμενα τα αστικά, ημιαστικά αλλά και αγροτικά περιβάλλοντα. Συνήθως είναι συμπαθή στους ανθρώπους, υπό προϋποθέσεις όμως είναι επιβλαβή και χρήζουν προσοχής. Μαζί με τα πτηνά, αν και πρόκειται για θηλαστικά, εξετάζονται και οι νυχτερίδες. Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, οι νυχτερίδες είναι προστατευόμενα είδη λόγω της σημαντικής μείωσης των πληθυσμών τους. Δεν επιτρέπεται η όχλησή τους και η απομάκρυνσή τους διενεργείται μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και με την άδεια των αρμόδιων υπηρεσιών.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία
Τα πτηνά, άμεσα ή έμμεσα, ευθύνονται για τη μετάδοση πολλών μικροβίων που προκαλούν την εκδήλωση σοβαρών ασθενειών στον άνθρωπο (περισσότερων από 60) από τις οποίες ορισμένες είναι δυνητικά θανατηφόρες.
Η μετάδοση γίνεται μέσω:
- Επαφή του ανθρώπου με σώμα, πτέρωμα, αποχωρήματα πτηνών αλλά και μολυσμένων μέσω αυτών υδάτων, τροφίμων και επιφανειών.
- Αναπνοής σκόνης που προέρχεται από τα περιττώματά τους που περιέχει εκτός των άλλων σπόρια μυκήτων και βακτήρια.
- Αρθροπόδων: κουνουπιών, ακάρεων (τσιμπούρια, ακάρεα που προκαλούν αλλεργίες κ.α.), κοριών κ.α.
Συνεπώς ο άνθρωπος μπορεί να νοσήσει από: ιστοπλάσμωση, ψιττάκωση, καντιντίαση, εγκεφαλίτιδα, σαλμονέλωση, γαστρεντερίτιδες (από το βακτήριο E.coli), ιώσεις, λύσσα (από τις νυχτερίδες) κ.α. Οι προαναφερθείσες ασθένειες είναι ένα μικρό παράδειγμα μιας πολύ πιο εκτεταμένης λίστας.
Υποβάθμιση ή καταστροφή τροφίμων
Οι υποβαθμίσεις ή/και καταστροφές τροφίμων από τα πτηνά συνήθως περιορίζονται στο στάδιο της πρωτογενούς παραγωγής. Συχνό είναι το φαινόμενο επίθεσης πτηνών σε δενδροκομεία, σιτοβολώνες, αμπελώνες και γενικά όπου παράγονται καρποί σε υπαίθριες καλλιέργειες. Αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας είναι συχνά η μείωση της ποσότητα των συγκομιζόμενων προϊόντων.
Ζημίες σε εγκαταστάσεις και σε περιουσίες
Δύο είναι οι βασικές οδοί μέσω των οποίων τα πτηνά προκαλούν ζημιές.
- Αρχικά αναφέρεται η περίπτωση των διαβρώσεων που προκαλούνται από τη δράση των περιττωμάτων τους σε επιφάνειες από μπετό, πετρώματα, μέταλλα, μπόγιες κ.α. Έτσι παρατηρούνται αλλοιώσεις σε προσόψεις κτιρίων, αγάλματα, οχήματα κ.λπ.
- Ακολούθως αναφέρεται η περίπτωση των φραγών που προκαλούνται από το φώλιασμά τους αλλά και από τη συσσώρευση των περιττωμάτων τους. Τα πτηνά συνηθίζουν να εγκαθίσταται σε επιφάνειες που εξέχουν από τα κτίρια όπως περβάζια, υδρορροές, κλιματιστικές μονάδες κ.α. καθώς αυτά προσομοιάζουν στο φυσικό τους ενδιαίτημα. Ειδικά στην περίπτωση των κλιματιστικών, η εγκατάσταση φωλιών και η συσσώρευση περιττωμάτων ενέχουν τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς.
Τα πτηνά επίσης προκαλούν σημαντικό πρόβλημα στην ασφάλεια των πτήσεων ιδίως όταν βρίσκονται σε μεγάλα σμήνη στους τροχιόδρομους των αερολιμένων ή κοντά σε αυτούς.
Κίνδυνος δυσφήμισης
Ενώ τα πτηνά βρίσκονται σχεδόν παντού, είναι κυρίως τα αποχωρήματα (κουτσουλιές) και οι ρύποι που προέρχονται από αυτά μπορεί να προκαλέσουν τη δυσφήμιση σε οποιαδήποτε επιχείρηση.
Ενδείξεις της δραστηριότητας πτηνών (π.χ. αποχωρήματα, οργανικά υπολείμματα) δύναται να επιφέρουν προβλήματα με τους πελάτες ή/και την απώλεια αυτών που στη συνέχεια είναι πολύ πιθανό να επικοινωνήσουν την πληροφορία και να προκαλέσουν περαιτέρω μείωση του πελατολογίου.
Η παρουσία πτηνών πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα, όχι μόνο στη σχέση με τους πελάτες αλλά και με τους εργαζόμενους.
Νομοθεσία
Η σχετική με τα προβλήματα που επιφέρει η παρουσία των πτηνών και τη δημόσια υγεία νομοθεσία που διέπει τον υγειονομικό έλεγχο πρέπει να τηρείται πάντα. Σε περιπτώσεις παραβάσεων προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων. Σε ακραίες περιπτώσεις επιβάλλεται αναστολή της άδειας λειτουργίας και οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων μπορεί να διωχθούν ποινικά.
Αντιμετώπιση
Τα πτηνά, στις περισσότερες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας και απαγορεύονται οι εφαρμογές που μπορούν να τα πληγώσουν ή να τα θανατώσουν. Η Defon, σε ότι αφορά στην αντιμετώπισή τους και σε συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία περιορίζεται σε εφαρμογές απώθησης. Έτσι, σύμφωνα με το σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Επιβλαβών Οργανισμών (IPM) της εταιρείας, το οποίο αφορά στην πρόληψη της εγκατάστασης τους ή/και στην απώθησή τους, κυριαρχούν οι φυσικές (μηχανικές) και οι χημικές μέθοδοι μεμονωμένες ή σε συνδυασμό. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο τμήμα Η φιλική προς το περιβάλλον μεθοδολογία (IPM) της DEFON.
Η μετάδοση παθογόνων μικροβίων από τα πτηνά, σε χώρους που είχαν προηγουμένως εγκατασταθεί, συχνά εγείρει την ανάγκη μετά την απώθησή τους να γίνεται και εφαρμογή απολύμανσης. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αναφέρονται στο εξειδικευμένο τμήμα της Απολύμανσης.
