Αρθρόποδα (έντομα κ.α.)
Πρόκειται για ασπόνδυλα ζώα, το σώμα των οποίων περιβάλλεται από εξωσκελετό που αποτελείται από άρθρα. Ο όρος προέρχεται από τα Ελληνικά και συγκεκριμένα από τις λέξεις «ἄρθρον + πόδας». Το Φύλο Arthropoda συμπεριλαμβάνει Κλάσεις όπως είναι τα έντομα (Incecta), οι αράχνες (Arachnida), οι σαρανταποδαρούσες (Chilipoda), οι σκορπιοί (Scorpionida), τα ακάρεα (Acarina) κ.α.
Το Βασίλειο των Ζώων αποτελείται κατά 80% από αρθρόποδα τα οποία εμφανίστηκαν εκατομμύρια χρόνια πριν από τον άνθρωπο και συνεξελίχθηκαν μαζί του προσαρμοζόμενα στις αλλαγές που αυτός επέφερε στο περιβάλλον. Ο χαρακτηρισμός των αρθροπόδων ως επιβλαβών οργανισμών αφορά στην επίδραση που έχουν στην υγεία και την οικονομία και διαφέρει ανάλογα με την κουλτούρα, την αισθητική αλλά και τις προσωπικές εμπειρίες. Η επίδραση των αρθροπόδων μπορεί να είναι άμεση ή/και αποτέλεσμα της δραστηριότητας τους. Παρά τη γενική αντίληψη, τα περισσότερα αρθρόποδα είναι ωφέλημα και απαραίτητα ως μέρος του οικοσυστήματος. Τελικά αν και μοιάζει να μη μπορούμε να συμβιώσουμε μαζί τους δε θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε χωρίς αυτά.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία
Τα αρθρόποδα είναι υπεύθυνα για τη μετάδοση μικροβίων που προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο, από τις οποίες αρκετές είναι σοβαρές, όπως και για την πρόκληση αλλεργιών.
Αυτές γίνονται με τρόπους που περιλαμβάνουν:
- Επαφή του ανθρώπου με σώματα, εκδύματα, αποχωρήματα, σωματικά υγρά αρθροπόδων αλλά και μολυσμένων μέσω αυτών υδάτων, τροφίμων και επιφανειών.
- Μύζηση, δήγμα, και νύξη του ανθρώπινου δέρματος.
- Κέντρισμα και δήγμα του ανθρώπινου δέρματος, που σχετίζονται με την έκχυση τοξικών για το ανθρώπινο σώμα ουσιών οι οποίες δυνητικά μπορεί να λειτουργήσουν και ως αλλεργιογόνα με κάποιες φορές θανάσιμα αποτελέσματα.
- Αναπνοής σκόνης που προέρχεται από εκδύματα, η οποία σχετίζεται με αλλεργίες και άσθμα.
Μέσω των αρθροπόδων και λόγω των παθογόνων που αυτά μεταδίδουν, ο άνθρωπος μπορεί να νοσήσει από ασθένειες όπως: ελονοσία, σαλμονέλωση, βουβωνική πανώλη, νόσο του Lyme, τυφοειδή πυρετό, τουλεραιμία, εγκεφαλίτιδες, ιώσεις κ.α. Οι προαναφερθείσες ασθένειες είναι ένα μικρό παράδειγμα μιας πολύ πιο εκτεταμένης λίστας και γενικά αφορούν σε μετάδοση μικροβίων (πρωτόζωα, μύκητες, βακτήρια) αλλά και παρασίτων όπως νηματώδεις σκώληκες κ.α. Τα αρθρόποδα επίσης ευθύνονται και για τη μετάδοση ασθενειών σε οικόσιτα ζώα, για παράδειγμα αναφέρεται η λεϊσμανίαση (καλά-αζάρ).
Υποβάθμιση ή καταστροφή τροφίμων
Τα αρθρόποδα μπορούν να υποβαθμίσουν αλλά και να καταστρέψουν τρόφιμα και ζωοτροφές σε όλα τα στάδια παραγωγής, επεξεργασίας, αποθήκευσης, διανομής, παρασκευής και εμπορίας.
Η επίδραση των αρθροπόδων στα τρόφιμα αφορά:
- Σε αλλοιώσεις λόγω διατροφής.
- Σε ρύπανση με τα οργανικά υπολείμματα και τα αποχωρήματά τους.
- Σε μετάδοση μικροβίων που δεν είναι παθογόνα (π.χ. μυκήτων αποδομητών οργανικής ύλης κ.α.) αλλά υποβαθμίζουν περαιτέρω τα τρόφιμα.
- Ειδικά στην περίπτωση που εξετάζονται αρθρόποδα που μεταδίδουν παθογόνα μικρόβια (π.χ. μύγες, κατσαρίδες κ.α.) η παρουσία τους συνεπάγεται κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και είναι μη αποδεκτή όπου υπάρχουν τρόφιμα. Σε αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή διαπιστωθεί η παρουσία και η επαφή τους με τρόφιμα, ενδεχομένως να παραστεί ανάγκη τα τελευταία να απορριφθούν.
Η αδυναμία προσδιορισμού της ακριβούς θέσης και διαδρομής των αρθροπόδων σε ένα χώρο που υπάρχουν εκτεθειμένα τρόφιμα μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει στην απόρριψη του συνόλου τους, άσχετα αν αυτά έχουν πραγματικά μολυνθεί.
Επίσης, τα έντομα και τα ακάρεα (στα διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους) είναι ιδιαίτερα επιβλαβή και στις καλλιέργειες. Υπονομεύουν την πρωτογενή παραγωγή αφού είναι ικανά να ζημιώσουν όλα τα μέρη των φυτών (όπως ρίζες, καρπούς, φλοιό δένδρων, κορμούς, βλαστούς, φύλλα κ.λπ.)
Ζημίες σε εγκαταστάσεις και σε περιουσίες
Τα αρθρόποδα είναι ικανά να προσβάλλουν κάθε οργανικό υλικό όπως: ξύλο, ύφασμα, δέρμα, χαρτί κ.α. Η καταστροφή που επιφέρουν μπορεί να είναι μέχρι και ολική. Για παράδειγμα αναφέρεται η καταστροφή ξύλινων κτιρίων από τερμίτες ή/και άλλα ξυλοφάγα έντομα (που κοινώς χαρακτηρίζονται ως “σαράκι”).
Κίνδυνος δυσφήμισης
H προσβολή από αρθρόποδα μπορεί να προκαλέσει τη δυσφήμιση σε οποιαδήποτε επιχείρηση.
Ενδείξεις της ύπαρξης ή της δραστηριότητας αρθροπόδων δύναται να επιφέρουν προβλήματα με τους πελάτες ή/και την απώλεια αυτών που στη συνέχεια είναι πολύ πιθανό να επικοινωνήσουν την πληροφορία και να προκαλέσουν περαιτέρω μείωση του πελατολογίου.
Η παρουσία αρθρόποδων πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα, όχι μόνο στη σχέση με τους πελάτες αλλά και με τους εργαζόμενους.
Νομοθεσία
Η σχετική με τα αρθρόποδα και τη δημόσια υγεία νομοθεσία που διέπει τον υγειονομικό έλεγχο πρέπει να τηρείται πάντα. Σε περιπτώσεις παραβάσεων προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων. Σε ακραίες περιπτώσεις επιβάλλεται αναστολή της άδειας λειτουργίας και οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων μπορεί να διωχθούν ποινικά.
Αντιμετώπιση
Η Defon αντιμετωπίζει τα αρθρόποδα σύμφωνα με το σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Επιβλαβών Οργανισμών (IPM) της εταιρείας, που αφορά στην πρόληψη της εγκατάστασης τους ή/και την καταπολέμησή τους με φυσικές (μηχανικές), χημικές και βιολογικές μεθόδους, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο τμήμα Η φιλική προς το περιβάλλον μεθοδολογία (IPM) της DEFON.
Η μετάδοση παθογόνων μικροβίων από τα αρθρόποδα συχνά εγείρει την ανάγκη, μετά την απεντόμωση να γίνεται και εφαρμογή απολύμανσης. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αναφέρονται στο εξειδικευμένο τμήμα της Απολύμανσης.
